“We worden wat we denken”
Earl Nightingale

Een pakkend gezegde, zeker wel. Ook in de tijden van corona.

Een of andere manier is de mens gevoelig voor dat wat niet goed gaat, wat lastig is, wat gebrekkig is.

Daar is ook niets mis mee. Maar wat we vergeten (of wat we helemaal niet weten) is dat onze focus mede bepaalt hoe we ons voelen.
Dat bij een gedachte vaak meteen een gevoel, een emotie hoort. En als dat zo is dan is het heel eenvoudig om jezelf slecht te voelen.
Maar ook om jezelf goed te laten voelen.

Mislukte vakantie?

Een cliënt heeft net over haar vakantie verteld. Dat het helemaal geen relaxte vakantie was.
Toen ik dat hoorde ging bij mij een stemmetje aan: ja, die van mij was ook anders dan ik gewend bent.
Toen vertelde ze wat ze allemaal niet kon doen wat ze normaal gezien doet als ze vakantie niet thuis viert.
Tja, daar zaten we dus. Met onze mislukte vakanties.

Toen noemde ze dat ze wel regelmatig in de ochtend ging bewegen. Dat kan ze niet als ze werkt omdat ze heel vroeg moet werken.
En dat ze ook weer in contact kwam met mensen die voor haar veel betekenen. En dat was heel fijn.
En ze liet zich masseren, omdat ze dat heerlijk vindt en nu kon het.
Allemaal tijdens haar vakantie.

Meteen veranderde de sfeer in mijn kamer. De energie ging omhoog en we voelden ons stukken fijner.

Het beeld van een ideale vakantie en het blijven vergelijken met dit ideale beeld maakte dat we teleurgesteld raakten.
Maar goed kijkend naar de pareltjes (zo noem ik dan alles wat er WEL was) keerde ons beeld, onze stemming om.
Haar vakantie was heel fijn, met al deze pareltjes er bij. De mijne ook met al mijn pareltjes.
Hooguit anders dan wat we gewend zijn.

Neem dit als leermoment.
Vergelijk niets met een ideaal beeld. Daar wint niets tegen. En je wordt teleurgesteld en sip.

Verleg je focus naar dat wat er IS.

Zal je een keer een sombere dag hebben, ga en zoek je pareltjes. Vind ze allemaal, hoe klein ze ook mogen zijn.

Doe dat om jezelf te helpen de dag waardevol te maken.
Om jezelf te motiveren.
Om weer zin in de volgende dag te krijgen.

Herken je dit? Hoe overwin jij je sombere gevoelens of doemgedachten? Schrijf het in de comments. Zo motiveer je anderen.

Een video op deze pagina.

Ik heb afgelopen jaar meerdere video’s gemaakt. Deze gingen vooral over kennis. Ik dacht een video laat veel gemakkelijker zien wat ik bedoel. Bijvoorbeeld: ik heb een video over wat je moet doen als je hoofdpijn hebt. Om je hoofdpijn te temmen heb ik voor je super goed werkende punten die je op je handen kan masseren.

Ook over mijn werkwijze heb ik een video gemaakt. Dat was nog spannender.

Ik durfde ook aan om het verschil tussen massage en een voetreflex behandeling uit te proberen te leggen. Ook in een video.

Als ik terugkijk dan kan ik stellen: Dit jaar liet ik mezelf buiten mijn cirkel van vertrouwen bewegen.
Ik heb veel dingen gedaan die ik eerder niet durfde.

Gemak

Ik heb dit jaar een administratieprogramma gekocht. Heel fijn was dat. Geen zorgen meer voor facturen, alle boekingen kunnen via de site gedaan worden, online en mijn dossiers zijn prima bij te houden.

Grote pret!

Groepsprogramma Me-time

In 2019 door het hele jaar heen hebben we met Ingrid samen de Me-time avonden gegeven. Geweldige programma’s een keer per maand, gericht op verstilling en rust.

Veel mensen deden mee en kregen impulsen om met de seizoenen mee te bewegen en de energie van de natuur in hun leven weer ruimte te geven.

Specialisatie Vrouw

Ik ben heel leergierig.

Vanaf de eerste les voetreflex heb ik de innerlijke drive gevoeld om nog meer te leren, nog meer mijn wereld open te zetten.

De verleiding om als maar door te gaan en nog meer en meer kennis te garen is heel groot. Heel groot.

Ik heb wel besloten dat ik het gaat doseren. Zo doende heb ik dit jaar slechts een specialisatie gedaan: De vrouw, menstruatie en overgang. In de 3 dagen module heb ik vooral geleerd om naar de vrouw te kijken vanuit de Traditionele Chinese geneeswijze (TCM). Daar kon ik begrijpen hoe de veranderingen in de hormonen door ons leven heen effect hebben op zo veel aspecten van ons leven. Zo leerde ik over een energetische vertaling van de overgang en dat boeide me heel erg.

Het mooiste is dat ik gauw ook cliënten kreeg die precies hier gebruik konden maken.

Het zelf-genezend vermogen van de ziel

Deze opleidingsdag maakte me heel nieuwsgierig. Mijn docent psychosociale basiskennis verwonderde me al tijdens mijn hbo-opleiding.
Deze keer zijn les over de sleutels tot het zelf herstellen vanuit psychische dieptepunten was een ware upgrade. Vanuit de basiskennis is het hem gelukt om een dag lang ons te begeleiden naar een opbouw van aanpak van het herstellen van de geest.

Het boeide me tot zijn laatste woord van de studiedag.

Persoonlijke ontwikkeling volgens de TCM

Eind november had ik nog een prachtige opleidingsdag: hoe ziet de TCM het ontwikkelen van de geest?

We hebben wat geleerd tijdens de voetreflexPlus opleiding over de geestesaspecten van de energetische organen maar het pakte me niet helemaal. De les over zelf-cultiveren was precies de nodige extra verdieping waarmee ik het helemaal ging snappen.

En het is heel simpel hoe de TCM ernaar kijkt. Ik ben hier heel blij mee. Nu dat ik dit schrijf komt het idee – Tünde, uitstekende blogonderwerp!

Verhuizing – innestelen

Ik heb eind 2019 mijn werkruimte ingeruild voor een andere – een heel mooi stap was dat. Mijn huidige locatie is heel fijn, knus en super rustig. Het werkt daar heerlijk. Niet onbelangrijk, mijn cliënten vinden de ruimte nog fijner dan de vorige.

Feest – met een video

Wow, als ik het zo allemaal op een rijtje zet, dan is het heel indrukwekkend.

En nog een paar heel mooi punten van 2019:
alle mooie activiteiten met SVP Gezondheid, en
alle nieuwe leden die meedoen met onze samenwerking.

Ook denk ik aan mijn privé pretmomenten. Mijn kinderen die heel zelfstandig aan het worden zijn (daar ben ik heel blij om maar tegelijkertijd zie ik hoe groot ze al zijn! Waar blijft de tijd?)

 

Het einde van het jaar 2019 nadert.

Ik geef graag. Afgelopen jaren gaf ik iets kleins als kerstgroet aan mijn cliënten. Dit jaar heb ik een video opgenomen met mijn kerstwens.

Bekijk hem hier. Ik zie je graag ook in 2020.

Of ik zie je graag voor de eerste keer in 2020.

 

Verdriet is een lastige emotie. We willen het alsmaar ontlopen. Ik niet meer. Ik probeer 3-4 keer per week in de ochtend naar yoga te gaan. Het is een fijne uitdaging om mijn ashtanga practice elke keer uit te voeren. Ik ben een beginner, pas in maart heb ik mijn eerste lessen genomen. Mijn lessen zijn niet zozeer in ashtanga yoga maar meer in mezelf. Hoe weet ik dat? Omdat ik tijdens de lessen een paar typische eigenschappen van mezelf ben tegengekomen waar ik niet zo trots op ben. En ik heb mijn verdriet gevoeld.

Lachspiegel

Als eerste ontmoette ik ijdelheid. Door de jaren yoga ervaring die ik heb en omdat mijn lichaam graag en vrij simpel meegeeft gingen de houdingen me heel gemakkelijk af, in tegenstelling tot mijn medecursisten. Succes ervaren geeft mij een enorme boost aan motivatie en dan lukken mij de houdingen nog beter.
En toen kwam zich nog een eigenschap melden: gezien willen worden. Als mijn docente mij in een houding corrigeerde leek het alsof ik deze nog meer en nog perfecter uit kon voeren – en dat gaf me een duidelijk voelbaar goed gevoel. En daar kwam ijdelheid zich weer tonen: “ja, kijk naar mij. Ik kan het. Ik ben al heel ver (jij nog niet?).”

Ik vond het niet fijn om zo geconfronteerd te raken met deze twee rakkers. Ik merkte dat ze me op de yogamat niet hielpen, en zeker niet in mijn dagelijkse leven. Ze staan juist in de weg. Maar ashtanga yoga leerde me ook deze twee te kunnen missen. Na een paar keer door de rug te gaan begon het te dagen. Ik mocht het tempo minderen en mijn ego meer in de achtergrond laten raken. Toen begon ijdel en gezien willen worden wat terug te zakken. In plaats daar van kwam tevredenheid, geduld en vergeving.

Verstoppertje

Op de yogamat heb ik ook verdriet ontmoet. Het komt geregeld voor dat ik in of na een houding de tranen voel opwellen. Dan weet ik dat er iets van vroeger wat ik ooit zo zorgvuldig in mijn spieren heb verstopt bevrijd wordt en mij voorgoed verlaat. Het helpt mij in het accepteren en toelaten van de tranen en het gevoel dat ik hiermee al 6 jaar ervaring heb. Dat ik heel goed weet dat dit gewoon mijn gevoelens zijn en ze mij niet kunnen kwetsen, ze helpen me juist om de mens te worden die ik mag zijn.

Voelen

In het begin was het heel zwaar. Alle slechte gevoelens hebben me bedrukt. Ik wilde ze het liefst meteen uit mijn lijf rukken en er nooit meer aan denken. Het liefst dat rotgevoel onmiddellijk laten ophouden en al het akelige heel snel vergeten. Vooral één vraag spookte in mijn hoofd: waarom? Waarom overkomt mij dit? Waarom is het zo zwaar? En waarom kan het niet gewoon verdwijnen? Dat ik weer terug kan zakken in dat veilige niets voelen.
Er zijn vaak mensen bij me in de praktijk die de pijn die ze voelen liever uit hun leven zouden willen wissen. Ik heb geleerd en dat leer ik hen ook, dat verdriet er is om gevoeld te worden en het laat ons niet met rust tot dat we in zijn ogen kijken en het accepteren. Dan pas heeft het zijn werk gedaan, dan pas neemt het de benen en laat ons met rust.

Verdriet – liever niet?

Ik heb vandaag een artikel gelezen over verdriet. Het boek van de schrijver wil ik nog lezen, nu liftte ik mee met de manier hoe de journaliste het thema behandelde. Ik deel haar onbegrip over de gebrekkige manier van mensen als het gaat over praten over hun en andermans verdriet. Mensen weten tegenwoordig niet hoe ze met anderen om mogen gaan als ze verdriet hebben. Het kan gaan over rouw, verliezen van een baan, ziekte, handicap, etc. Meestal wordt er gezwegen. Er komt een ongemakkelijke stilte, het niet kunnen vinden van gepaste woorden en dan valt de keuze om maar liever niets te zeggen of niets te vragen. Men is bang dat hij het verkeerde zou vragen, dat de vraag iemand nog meer zou kwetsen, en dat willen ze uiteraard niet. In een ander geval zouden we wel iets zeggen, omdat het niet kan dat we elkaar in stilte blijven aanstaren zonder iets te zeggen. Dan zeggen we iets dat we denken dat het troost kan bieden: “Het is beter zo.” Maar dat is het niet.

Ombuigen

Dit ongemak, onmacht, on-voorbereidheid maakt dat we een afstand creëren tussen ons en de mens met verdriet. De Wachter – schrijver van het boek ‘De kunst van het ongelukkig zijn’ – wees in zijn boek aan dat in de maakbare maatschappij geen ruimte blijkt te zijn voor het voelen van verdriet.

Tegenwoordig word jij geacht om voor je eigen geluk te zorgen. Ik vind dat we inderdaad zelf de touwtjes in de handen moeten nemen maar dat betekent niet dat je je maar louter gelukkig en happy mag voelen. Lerend over het Yin – Yang principe werd het voor me duidelijk: er is geen licht zonder donker. We kunnen al dat positieve niet waarderen als we het tegenovergestelde ervan niet kennen.

De twee kanten van de medaille

Hoe fijn is het niet om na een langere periode van bewolkte, donkere dagen van de zonnestralen te genieten. En ook andersom: in de tropische hitte verlangen we naar schaduw en verkoeling. Daarom geloof ik dat we open mogen staan voor allerlei gevoelens van ons. Niet alleen de zaligmakende.

Bovendien als we alleen maar een kant van de medaille zouden kennen, dan zouden we de essentiële drijfveer die de mens in beweging houdt missen. Dan zou alles stilvallen, onveranderd blijven. Uiteindelijk zou ons leven heel saai uitpakken.

Gedeelde smart

Volgens De Wachter verbindt verdriet mensen. Deze verbinding herken ik. Als therapeut worstelde ik een tijdje over de manier hoe ik met mensen werk. Ik zou vooral de voeten mogen behandelen, dacht ik en niet zo zeer gesprekken voeren met de mensen. Maar nu denk ik er anders over. Mensen willen kunnen praten over wat hen dwars zit. Ze hebben behoefte aan een luisterend oor en ze willen alles wat alleen maar een vaag gevoel is en nog los in de lucht hangt in woorden kunnen gieten. Het helpt hen in hun verwerkingsproces om deze eenvoudige vragen te horen: Hoe gaat het met je? Wat doet het met je? Wat is er aan de hand? Hoe voel je je echt?
Het elkaar te kunnen vertellen hoe erg we eraan toe zijn en het delen van ons verdriet brengt de mensen dichter bij elkaar. Overal kan je herkenning vinden. Iedereen heeft het wel eens heel zwaar gehad. De gedeelde last is veel gemakkelijker om te dragen. En empathie, het kunnen meevoelen en herkennen en erkennen van de gevoelens van een ander is helend.

Verdriet maakt menselijk

Dit is precies wat ik als therapeut ook doe. En dit is waarom mensen komen en vooruitgaan.

En ik voel bij elke cliënt dat we een band hebben. Na het eerste consult voelt het alsof ik weer een nieuwe vriend(in) erbij krijg. Omdat we iets met elkaar delen, omdat we verbonden raken in het delen van ons verdriet.

Als je dat doet, ben je ook niet beter of minder dan de ander, dan ben je gelijkwaardig. Gelijk in verdriet, gelijk in het lijden, gelijk in het mens zijn. Merk op, het is heel menselijk om ons verdrietig te voelen. Het luchten van ons hart geeft verlichting, het maakt dat we weer het licht kunnen zien en dat we weer het leven zien staan. Het helpt om de weg te belopen van overleven naar leven.

Wees jezelf

Hoe fijn zou het worden als we over ons menselijke verdriet met onze dichtbije omgeving zouden kunnen praten? Hoeveel meer zou het ons met onze nabije mensen verbinden als we onze kwetsbaarheid zouden durven tonen? – Ik ben ook maar een mens! Zie me hoe ik mezelf toon met alles wat bij mij hoort. Ook mijn minder glanzende kanten, ook mijn gebreken, ook mijn verdriet. En neem me aan hoe ik ben, met mijn verdriet, mijn tekortkomingen en met mijn liefhebbende hart.

Als je dat doet, krijg je ongetwijfeld een arm om je heen, een hart onder de riem gestoken.
En dat verbindt.

Stress en burn-out – deze twee woorden zijn in de afgelopen jaren heel vaak gebruikt. Naar mijn idee beginnen ze hun ware lading te verliezen. In krantenkoppen lees je zelfs dat stress beroepsziekte nummer 1 is. Toch blijkt dat we het heel moeilijk vinden om van de chronische stress af te komen.
Hoe komt dat we zo een stressvolle leven hebben?
Hoe komt dat we niet op tijd aan de bel trekken en pas op de plaats nemen?
Het boeit me ontzettend om te begrijpen hoe het zit.

Informatie brengt inzicht en rust

Misschien ligt het aan ons gebrek aan informatie.

Tot misschien 2 jaar geleden heb ik helemaal niets van de biologische stressreactie gehoord. Toen ik mijn hbo-opleiding Medische Basiskennis volgde werd het voor me uitgelegd. Eerlijk gezegd, vielen veel puzzelstukjes toen op hun plek. Daarom vind ik het nodig om erover te schrijven.

Biologische stress reactie

Heb je er ooit bij stilgestaan: hoe veel van alles wat je doet is door je wil bepaald?
Hoe veel is automatisch: je doet het zonder erover na te denken? Bijvoorbeeld: als een bal in de richting van je hoofd vliegt dan trek je je nek in om de klap te voorkomen. Dat doe je heel snel, zonder te aarzelen.
Dat gedrag is in je lichaam voorgeprogrammeerd: dat is je biologische stress reactie.

Indrukken (meestal van buitenaf) activeren ons lichaam. Deze indrukken zijn stressoren genoemd. Als we de indrukken als bedreiging ervaren dan noemen we hun uitwerking op ons stress.

Dus je ziet, angst is een belangrijk aspect in het ontstaan van de biologische stressreactie. In veilige situaties blijft je lichaam rustig. Maar als je je leven vreest, dan ga je een van 3 dingen doen: vechten (als je een kans ziet om te winnen), vluchten (als je denkt dat je een vechtpartij niet zou winnen en je nog tijd hebt om weg te rennen) of bevriezen (dat zijn de momenten dat je je liever dood voordoet en maar hoopt dat je onopgemerkt blijft en zo kan ontsnappen).

Overleven

Heb je ooit nagedacht hoe we in elkaar steken? Wat de motor achter ons bestaan is? Waar dient ons lichaam voor?

We kunnen het niet ontkennen: ons bestaan als mens is zeer ingewikkeld. Naast onze menselijke wil en bewustzijn regelt ons lichaam ontzettend veel zaken. Van de meeste ben je niet eens op de hoogte. Deze automatische acties zijn in dienst van onze overleving.
Het allerbelangrijkste doel van ons bestaan is overleven, blijven leven, in leven blijven en het leven doorgeven. Alle cellen, organen en weefsels in ons lichaam werken samen om ervoor te zorgen dat we levend uit gevaarlijke situaties komen.

Primitieve levensredder

Hoe is dat mogelijk gemaakt?
Er wordt in levensbedreigende situaties de meest primitieve (lees basale) gedeelte van ons brein ingeschakeld, en die zorgt ervoor dat we het gewaar kunnen ontsnappen. Op lichaamskracht. Dus met spierwerk (vechten, vluchten, bevriezen).
Deze wordt buiten onze wil en bewustzijn geactiveerd – het gebeurt met ons. Dat is ook heel handig, zo kunnen we geen tijd verliezen voor het piekeren: “oh, oh, wat zal ik nu doen?”.

Deze primitieve gedeelte van ons brein stuurt dus onze bloedcirculatie, spieren en ademhaling aan – deze zijn allemaal nodig om in actie te komen. (Er is dus geen tijd voor uitvoeren van reparatie werk, even rust nemen, verwerken van voedsel. Al deze wordt door het primitieve brein even opzijgezet.) Soms “doen we in ons broek van angst” – dat is ook een natuurlijke reactie: loslaten van ballast, die ons zwaarder maakt.

Overleven is dus niet aan toeval overgelaten. Er wordt alles opzij geschoven om levens te redden. In een split seconde kom je in beweging.

In een volgende blog schrijf ik verder over stress. Omdat – je kan het al raden – zo een buitengewone inspanning komt niet zomaar van ons af.

Het is nu ruim 5 jaar verder. Ik ben in 2013 begonnen met een reis naar mijn bestemming. Het was moeilijk om het roer om te gooien. Een vaste, goed betaalde baan liet ik achter me. Het klopte niet meer en ik wist niet hoe ik het op moest lossen. Ik mocht het oplossen. Mijn werkgever was niet verantwoordelijk voor mijn keuzes. Ik kreeg de ruimte en toch voelde het als bedrog. Ik verloor mijn marktwaarde, ik werd waardeloos, ze lieten mij vallen.

Ik heb lang gerouwd over mijn 15 jaar als werknemer bij dit bedrijf. Precies hoe dat hoort. Eerst boos op hen, de mensen, de managers, die niet in staat waren om een helpende hand naar mij toe uit te steken. Die mij niet hebben begrepen. Het kwetste me diep dat ze de rug naar mij toe hebben gekeerd. Het was nodig en in een bepaalde manier fijn om de pijn over mijn verlies te voelen. Hoe machteloos zij waren, zo machteloos was ik ook om over mijn situatie en mijn pijn te spreken.

Boos en onbegrepen

Naast de pijn over mijn verlies dook ook het niet willen geloven en accepteren dat er iets wezenlijks was veranderd op.
Alles was veranderd, zodanig dat het niet meer te keren was. Mijn hele systeem, mijn opvattingen, het kader rondom mijn leven was uit elkaar gevallen.

Zoiets neem je niet zonder protest aan. Dat kan niet. Er moet weer alles bij elkaar geharkt worden, even stapelen en hup, gewoon je leven oppakken en doorgaan.

Maar dat gaat niet meer. Langzaam ga je inzien dat de oude manier, je leven van vroeger er niet meer is, er is geen enkele mogelijkheid om het opnieuw op te bouwen. Het is er niet meer.

It is gone.

Integratie

Het rouwproces ging door. Een paar jaar later is het op zijn plek gevallen. Mijn leven zonder mijn baan heb ik geïntegreerd, het gemis doet nu zo goed als geen pijn meer. In tegendeel, het is me gelukt om vooral de waardevolle ervaringen en verrijkende aspecten van mijn leven voor de burn-out vast te houden en daarvan in het hier en nu te genieten. Deze heb ik in de 15 jaar opgedaan en ze zijn nog steeds mijn kwaliteiten. Een fase is in mijn leven afgesloten en tegelijkertijd is er een nieuwe fase zich aan het ontplooien.

Ik heb me omgeschoold, ik werd mijn eigen baas, ik heb mijn onderneming gestart. Allemaal stappen die ik vroeger als onmogelijk beschouwde! Ik als ondernemer? Ik weet helemaal niet hoe dat moet! Alles zelf regelen: administratie, geldzaken, belastingaangifte? No way!

Mijn vader heeft toen hij gedwongen uit de kolchoz moest stappen ook zoiets gedaan. De socialistische werkgever verdween, hij had geen inkomen. De enige optie voor hem was om met een partner een eigen bedrijf op te starten en zelf akkerbouw in combinatie met dienstverlening te doen.

Ik heb altijd bewondering gehad voor zijn zet. Hoe kon hij zich transformeren vanuit een goed werknemer tot een bedrijfsleider? Hij wilde vroeger nooit vooraan staan, beleid voeren, opvallen. Hij wilde goed werk doen.

Leven na de dood

Ik vind het bijzonder hoe krachtig de mens is! Zelfs als hij op de bodem van de diepste put zit en er geen licht te zien is gaat hij zoeken naar oplossingen.
Ooit zei een lotgenoot van me dat ze, terugkijkend hoe veel pijn ze moest doorstaan tijdens haar opkrabbelen uit een diepe put, nooit voor deze weg zou kiezen. Ik kon het met haar niet mee eens zijn.

Ik ben dankbaar voor de burn-out. Het heeft mijn ogen geopend. Het heeft me wakker geschud en de deur opengezet naar een fijner leven.

De weg sinds 2013 was zeer hobbelig, vol met pijnlijke momenten, confrontaties en veel tranen.
En het was het allemaal waard! Zo kon ik de weg naar mijn ouders, mijn man, mijn kinderen, en vooral naar mezelf terugvinden.

Ik werk nog steeds aan mijn hardnekkige conditioneringen en enkele genetische emotionele belasting.
Ik ben nog niet klaar.
Ik ben ook geen heilige, juist een heel normaal mens in ontwikkeling.

En daar gaat het om. Inzien dat we groeien en dat we blijven veranderen, richting een leven met betekenis. Daar mogen we hard voor werken.

Toen het duidelijk werd dat ik niet meer nuttig zou zijn op het werk was ik al in mijn 2de jaar van mijn voetreflex opleiding. In het eerste leerjaar was ik na elke les volledig uitgeput en helemaal op. Na de burn-out miste ik nog zo veel energie om normaal te kunnen functioneren! Toch ging ik om de week telkens weer met verdubbelde kracht naar de lessen. Ik heb daar iets heel belangrijks gekregen: eigenlijk alles wat ik miste in mijn leven. Ik was daar met een groep mensen samen die de taal spraken die ik nog ook aan het leren was. Ik leerde daar zacht te zijn voor mezelf en ook vanuit die zachtheid naar anderen te kijken. Ik leerde mezelf te begrijpen en dat ik talenten heb die ik nuttig voor mijn medemens in kan zetten. Dat waren juist talenten waarmee ik op mijn werk niet vooruit kon terwijl ik ze voortdurend toe wilde passen.

What doesn’t kill you makes you stronger

Drie jaar lang heb ik niet alleen de grepen en de voetenkaarten geleerd maar ook ontzettend veel geleerd over de mens. Het levenspad dat we allemaal belopen. De uitdagingen die ons sterker en wijzer maken. En dat het allemaal een doel heeft – een doel om onze missie op deze aarde te verwezenlijken.
Het was rustgevend om er achter te komen dat ik onderweg ben. Ik heb langzamerhand duidelijk gekregen wat ik met mijn bestaan wilde bereiken. Ik wilde zinvol werk doen – ik heb na enige tijd afstand genomen van het ideaal van in dienst zijn van het grote geld. De waarde van mijn werk meet ik eerder met de reactie van de mensen die bij mij in de praktijk stappen maken. Elk individu heeft zijn eigen universum, en daar in het midden staat de mens. De mens die vooruit wil en een vol, betekenisvol leven wil leiden.
Het is nu 5 jaar geleden dat mijn wereldje in elkaar is gestort. Ik verloor alle grip op het normale dagelijkse leven. Ik voelde een enorme druk op mij, die zo verpletterend was dat ik soms niets anders wilde doen dan weggaan, rennen, eindeloos, maakt niet uit waarnaartoe. Ik had soms nog engere gedachten. Toch was er een sterke ondertoon die mij gaande hield.

Aangenaam kennis te maken

Ik ging kennis maken met mezelf. Alle stukken die ik in 40 jaar niet onder ogen kreeg, die ik in 40 jaar tijd als bijkomstigheid met me meedroeg zonder maar een blik op te werpen. Zo een kennismaking is geen prettige rit. Het ging gepaard met heel veel tranen en heel veel voelen. Maar elke traan was de moeite waard. De duisternis ging langzamerhand optrekken en gaf ruimte aan de opkomst van mezelf. Het voelde alsof ik eindelijk gedaald was in mijn lichaam, in mijn bestaan. Er ontstond contact tussen alle onderdelen. Dat is een fantastisch versterkend besef!

The stars are the limit

Zonder te weten zit in ons de wil om te groeien. Groeien in persoon, niet in vermogens. Groeien in onze wijsheid, waarmee we ons leven en zijn uitdagingen hanteren. Hoe we met onszelf en met anderen omgaan. Deze groei behalen we door doormaken van moeilijke, uitdagende periodes. De uitdrukking ‘gelukkig zijn’ heeft zijn goede reputatie verloren. Gelukkig zijn betekent volgens mij het omarmen van de uitdagingen en ervoor gaan om ons na elke overwinning verder te ontwikkelen. Met kinderlijke nieuwsgierigheid kijkend naar de situatie ontdekken wat ons te wachten staat.

If you always do what you’ve always done, you’ll always get what you’ve always got

Het is zo simpel: doe voortdurend het zelfde en je krijgt voortdurend het zelfde. Hoe frustrerend is deze uitspraak: “heb ik jou niet al 1000 keer gevraagd om …”. Je hebt dus al 1000 keer jouw wens op de zelfde manier gebracht en het heeft geen resultaat: het gewenste gedrag blijft weg. Kan het zijn dat je al lang een andere manier zou mogen bedenken om je behoefte duidelijk te maken? Omdat 999 keer achter elkaar het zelfde te zeggen blijkbaar toch niet toereikend is.

Wees creatief

Het is echt gemakkelijk om creatief te zijn. Maar waarom zal je creatief zijn in het leggen van contacten? Heb je al geprobeerd naar een situatie te kijken vanuit het standpunt van een ander? Vanuit de overtuiging dat er geen kwade bedoeling achter de woorden en daden van iemand zit? Vanuit de nieuwsgierigheid wat de persoon eigenlijk echt wil zeggen? Ik kan je vertellen dat het heel fijn is om dat te doen. Waarom? Als je ruimte geeft aan aandachtig luisteren, vanuit een belangeloze en ordeloze positie dan kan je merken dat de tijd vertraagt, de wereld draait op dat moment veel langzamer. En als de snelheid is gedaald dan begin je heel goed te luisteren met je hele bestaan. Dan heb je puur aandacht voor de ander. Zodoende kan je er achter komen wat er in de situatie echt speelt, wat de ander echt nodig heeft, waar hij tegen loopt en wat jij aan de persoon kan bieden.
Ik nodig je uit om dit te proberen. Het zal jouw relaties aangenaam veranderen.

Het is nog steeds een heftig discussiethema rondom de mooiste traditie voor de Nederlandse kinderen: Zwarte Piet. Ikzelf neem een beetje afstand van het thema; in Hongarije loopt Sinterklaas (Mikulás) rond op de 6de december, met zijn hulpje de Krampusz. Die is helemaal zwart en heeft veel meer te maken met de duivel dan met onze Zwarte Piet. We hebben in Hongarije nog geen bezwaar tegen de Krampusz, ook niet tegen het brengen van de roe.

In principe heb ik destijds als kind al vrede gesloten met de zwarte kleur en de duidelijk gemeen bedoelde, bang makende acties van de Krampusz. De kleur zwart heb ik lang alleen maar geassocieerd met rouw of een zeer officiële gelegenheid. We droegen bijvoorbeeld zwart met wit voor ceremoniële plechtigheden, zoals de opening van het schooljaar of het vieren van de vrijheid op 4 april. Nee, dat is geen foutje, we vierden het op 4 april, niet op 5 mei. Het was op 4 april 1945 dat Budapest bevrijd werd van de Duitse bezetting. Deze datum symboliseerde nog lang de vrijheid van Hongarije. Eigenaardig genoeg werd diezelfde datum meer dan 40 jaar later erkend als het begin van de bezetting door de Sovjet-Unie. Sindsdien vieren we geen 4 april meer.

Klinkt als

De Hongaarse taal lijkt op geen enkele Europese taal – hij heeft een eigenaardige structuur, grammatica en zelfs een eigen alfabet. Daardoor klinkt voor mij piet in eerste instantie precies hetzelfde als pit. Omdat mijn gehoor mij niet helpt bij dit onderscheid, moet ik er erg op letten dat ik de juiste letters gebruik. En er de juiste betekenis uithaal! Zo kon het dat Zwarte Piet bij mij meteen de associatie met zwart zaad opriep.

Zwarte pit

De haren van mijn moeder zijn al sinds haar 40ste bijna helemaal wit. Mijn oma kende ik 38 jaar lang en ze was net als de echte, sprookjesachtige oma’s: mijn hele leven al kende ik haar met witte haren. En ze kleurde het niet, mijn moeder wel. Mijn vader begon pas rond zijn 60ste een beetje te verkleuren, dus ik was altijd benieuwd hoe ik eruit zou zien op mijn 40ste. Het gaat nog steeds prima. Op mijn 45ste kan je enkele zilveren haartjes bij mij ontdekken, maar er is nog steeds geen reden voor paniek.

Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM), zijn onze nieren verantwoordelijk voor onder andere de kleur van onze haren. Vroeg grijs worden betekent verzwakte nieren, verzwakt water element. Water is een van de 5 elementen waarmee de TCM de dynamiek van het leven beschrijft en begrijpt. Elk element heeft bijhorende organen, kleuren, smaken en seizoenen. Bij het water element horen de nieren en de blaas, de zoute smaak, de winter en de kleur zwart. Het is ook zo dat elementen gevoed kunnen worden met de passende kleur voeding. Als je langer je mooie, oorspronkelijke haarkleur wil behouden, mag je zo goed als elke dag een portie van een zwart voedingsmiddel eten.

Het best passend is het zwarte sesamzaad. Ja, diegene die je vaak op de verschillende sushi’s ziet.

Van een Hongaarse 5 elementen voedingsdeskundige leerde ik een leuke manier om te genieten van zwart sesamzaad. Het is tevens een prima vervanger van cappuccino. Het recept in het Engels vind je hier. (Een toevoeging: je wilt misschien eerst de zaden roosteren in een pan.) Deze drank is gezond en helpt je om afstand te nemen van coffeïne en zuivel. Meteen twee vliegen in een klap. Schrik niet van de kleur, focus je op de smaak en de beleving die deze warme drank je geeft.

Ik ben benieuwd naar jouw mening; hoe bevalt een drankje op basis van zwarte pit?

 

“Kennelijk is het ideale zelf voor de meeste mensen ook een goed aan anderen aangepaste persoon – we willen vaak best doen wat anderen van ons willen.” Dit is de slotconclusie van Ellen de Bruin, die voor NRC een recensie schreef op 23 november 2018 over enkele nieuwe onderzoeken op het gebied van de psychologie.

De Bruin brengt stukken van verschillende onderzoeken naar voren, om onder andere te concluderen dat je ware zelf niet te meten en objectiveren valt en zijn bestaan dus niet te bewijzen valt. Als je niet bent hoe je moet zijn, of hoe je wilt zijn dan ben je jezelf niet. En als je de openingsquote leest, dan is het verhaaltje mooi rond: doe dat wat van je verwacht wordt (dat wil je toch doen) en dan ben je tevreden met je leven.

Terwijl ik het artikel las was ik mezelf continu aan het kalmeren: “Wacht tot het einde, het kan nog alle kanten op met dit stuk tekst.” Eenmaal bij het laatste woord liet ik mezelf gaan.

Waarom heeft de mens zo een mega grote neiging tot het wetenschappelijk willen bewijzen van het bestaan van alles? Valt iets niet te bewijzen dan wordt het bestaan ervan ook gauw ontkent. Wat mij hier vooral stoort, is de arrogantie van de mens die zich boven alles plaatst en bepaalt wat waar is en wat niet waar is. Gebaseerd op een gebrekkig instrument (wetenschappelijk onderzoek noemt men het) gaat de mens dingen ontkennen – het erkennen gebeurt minder vaak, merk ik.

Verzeping

Ik durf een beetje voorzichtig en toch overtuigd kritisch te zijn over een groep van onderzoekers: ik ben opgeleid tot wetenschapper en ruim 10 jaar heb ik gewerkt als onderzoeker in het veld van toegepaste wetenschap. Daar waar de reactie en interactie tussen materialen volgens de regels van de scheikunde vastgelegd kunnen worden, is er sprake van zekerheid. Het mengen van loog en vet onder de juiste condities leidt tot de formatie van zeep. Als de randvoorwaarden voor deze chemische reactie niet nageleefd worden, dan kunnen de stoffen niet met elkaar in reactie komen. Dan is er geen zeep.

Van je fouten leren

Ook vind ik het bijzonder hoe weinig de mens geleerd heeft van zijn eigen voorouders en zijn geschiedenis. Het was voor de hele wereld niet te geloven dat onze aarde rond zou zijn en om de zon zou draaien. En toch is het zo. De ontwikkeling van de mens, waarmee ik ook het open gaan van zijn blikveld bedoel, heeft vele honderden jaren nodig gehad. Door anders naar het probleem durven te kijken, kwamen we tot nieuwe inzichten en ontdekkingen. Als Kepler niet had gedurfd het idee van een ellips te nemen in plaats van een cirkelvormige baan voor de planeten draaiend om de zon, dan waren we nog niet zo ver geweest in het verkennen van ons universum als we nu zijn. En dit vermogen van de mens, een combinatie van creativiteit en lef, vind ik zo een waardevolle eigenschap! Het brengt ons vooruit, het maakt mogelijk dat we nieuwe paden bewandelen en nieuwe ervaringen en kennis opdoen.

Seeing is believing

En toch vindt de mens het nog steeds zo moeilijk om datgene wat niet te zien is, niet tastbaar is, gewoon aan te nemen. Om tenminste de mogelijkheid toe te laten dat het er kan zijn. In plaats daarvan gaat de onderzoeker de problematiek zo beschrijven dat het “onderzoekbaar” is. Daarmee is het bijna niet te voorkomen dat het onderwerp helemaal uitgekleed wordt en ontdaan van belangrijke contexten. Dit is allemaal nodig en gedaan voor de benadering vanuit de pure onderzoekende, calculerende logica.

Hoe fijn zou het zijn om te erkennen dat sommige stellingen door middel van hypothesestelling niet te pakken zijn. Laat staan dat we instrumenten nodig hebben, die het niet-materiele betekenisvol kunnen registreren. Dit samen brengt dat de uitspraken van “niet-te-bewijzen” veel te gemakkelijk omgezet worden tot ontkenning. Dat kan gebeuren door iets heel belangrijks wat betreft de gewone hypothesestelling even te negeren. Als een hypothese (voorwaardelijke aanname) niet bewezen wordt betekent dat niet de automatische ontkenning van de stelling! Het betekent puur en alleen dat met de voor het onderzoek gebruikte middelen en door het hanteren van de vastgelegde randvoorwaarden, er geen verklaring is gevonden voor een fenomeen. En dat is een wezenlijk verschil. Het werpt ook meteen licht op de enige beperkende factor in een soortgelijke benadering: de mens zelf.

In rust met mezelf

Ik nodig nog steeds iedereen uit om zijn of haar ware zelf te blijven hanteren. Je ware zelf kunnen zijn betekent ook dat je in eerste instantie zacht bent voor jezelf en daardoor ook voor jouw medemens. Deze zachtheid is niet bedoeld om gemeten te worden, maar om herkend te worden! Merk op, neem waar dat je jouw doen en laten met mildheid benadert en dat je de strijd tegen jezelf achter jou hebt gelaten.

Je hebt één beste vriend nodig en dat ben jij zelf. Daaruit bekeken zijn er geen andere zelven meer – alleen de ware.

Wil je vertellen in welke relatie jij met je ware zelf bent? Misschien ook hoe je het merkt dat het jouw ware zelf is? Zet je verhaal in de comments. We gaan er niet over oordelen of het waar is of niet…